مسجد مُعرَّس
مسجد معرّس در نزدیكى مسجد شجره قرار داشت. تعریس به خواب آخرِ شبِ
مسافر در استراحتگاه گویند. از آنجا كه رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در این مسجد استراحت كرده و نماز صبح را خوانده است، آن را به نام مسجد معرّس مى شناسند. در روایات اهل بیت(علیهم السلام) بیتوته در این مسجد سفارش شده و حتى برخى از فقهاى شیعه لزوم توقف در این مسجد را براى كسى كه از آنجا عبور مى كند، فتوا داده اند. در مصباح المتهجّد در شمار آداب زائر مدینه آمده است كه وقت رسیدن به معرّس پیامبر(صلى الله علیه وآله)، شب باشد یا روز، دو ركعت نماز بگزارد.(1)
بنا به برخى نقل ها، حضرت وقت خروج از مدینه از كنار شجره مى گذشت و در وقت ورود، از راه مُعَرّس وارد مى شد.(2) به نظر مى رسد كه دو راه كنار هم بوده كه در كنار یكى شجره و در كنار دیگرى معرس بوده است.
ویرانه این مسجد تا سال 1354 شمسى بوده است كه از آن عكس گرفته شده و در «مدینه شناسى» مرحوم آقاى محمدباقر نجفى چاپ شده است. با این حال اكنون باید یقین داشت كه در توسعه جدید، یا در خود مسجد بزرگ شجره است یا میادین اطراف آن.
1 . مصباح المتهجّد، ص 709
2 . صحیح مسلم، ج 2، ص 918، ش 1275 ; مسند احمد ج 2، ص 263، الحج و العمرة فى الكتاب و السنه، ص 59