مسجد فسْح
 
زمانى كه رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به شِعبِ درون كوه احد رفتند، در فاصله تقریبى پانصد تا هفتصد متر، در سمت راست شعب، در پایین كوه، در شِعبى كه نامش شعب جِرار بوده، در محلى نماز ظهر و عصر را خواندند. این محل بعدها مسجد شد و به نام مسجد فُسح یا فسیح شهرت یافت كه البته تطبیق این نام ـ به معناى مسجد گشاد و فراخ ـ بر مسجدى به این كوچكى دشوار مى نماید.
 
در برخى از منابع آمده است كه آیه "  یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَح اللهُ لَكُمْ... " در این باره نازل شده است. همان طور كه سمهودى گفته، نقلِ قابلِ اعتمادى در این باره وجود ندارد. احتمال ضعیف دیگر آن است كه نام اصلى آن، مسجد سَفْح ـ به معناى مسجد پایین كوه ـ بوده كه به خطا فَسْح
 
خوانده شده است. این نیز گرچه از لحاظ واقعى قابل قبول است، اما احتمالى بیش نیست.
 
در نقلى دیگر آمده است: «أَنَّ النَّبیّ(صلى الله علیه وآله) صَلّى فی الْمَسْجِدِ الصَّغِیر الَّذی بِأُحُد فی شِعْب الجَرار عَلى یَمِینِك، لازِقاً بِالْجَبَل».
 
مسجد یاد شده از كهن ترین مساجد منطقه احد بوده و در روایات ائمه (علیهم السلام)نیز توصیه اكید به خواندن نماز در آن شده است. این روایت در ادامه خواهد آمد.
 
بناى فعلى این مسجد، یك چهار دیوارى مخروبه است كه دیوار دو طرف آن ویران شده و اطراف آن را نرده آهنى كشیده اند. این نرده هم زمانى كه در سال 1375 رؤیت شد، رو به ویرانى بود. در میان مسجد كه مساحت تقریبى آن بین پانزده تا بیست متر مربع است،
 
مصالح ناشى از ویرانى مسجد، در داخل و بیرون آن ریخته شده است.
بدیهى است كه در تخریب آن، عمد در كار بوده تا مورد تبرك مسلمانان قرار نگیرد; در عین حال، كسانى بوده اند كه به رغم این تعمد، با كشیدن این نرده قصد حفاظت از این اثر دینى ـ تاریخى را داشته اند. امید مى رود كه در فضاى جدید سعودى، این مسجد به زودى بازسازى شود.
 
پنجاه متر بالاتر از مسجد، در ارتفاع بیست مترى، غارى كوچك وجود دارد كه گفته اند آن حضرت ابتدا در آن غار مخفى شدند. این مطلب گرچه مشهور است، اما مستند تاریخى ندارد.