كوه و غار ثور
 
كوه ثور، كوهى است بزرگتر از كوه حِرا كه در جنوب شرقى مسجدالحرام در راه طائف و در فاصله اى دورتر نسبت به مكه واقع شده است. مى گویند این كوه به نام «ثوربن منات» خوانده شده است.
 
سه كوه متصل به یكدیگر را به نام كوه ثور مى شناسند و غار ثور در سوّمین آنها قرار دارد. زمانى كه مشركان مكه به قصد كشتن رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بسیج شدند، آن حضرت پس از خروج از خانه، در حالى كه به طور اتفاقى ابوبكر را دید، همراه وى به سمت جنوب مكه به راه افتاد. طبعا آن حضرت براى رفتن به یثرب مى بایست به شمال مكه مى رفت; اما براى گمراه كردن مشركان، راه جنوب را برگزید و به كوه ثور رسید. آن حضرت، به همراه ابوبكر وارد غار ثور شد و مدت سه روز در آن مخفى بود. مشركان تا نزدیكى غار ثور آمدند، اما به اعجاز الهى، عنكبوتان تارهایى را بر درِ غار تنیدند تا مشركان را از رفتن به درون آن منصرف كنند; چراكه آنان با دیدن تارهاى عنكبوت تصور كردند كسى وارد غار نشده است! خداوند در قرآن از این غار یاد كرده است:
 
"  إِلاّ تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِینَ كَفَرُوا ثانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُما فِی الْغارِ إِذْ یَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللهُ سَكِینَتَهُ عَلَیْهِ وَ أَیَّدَهُ بِجُنُود لَمْ تَرَوْها... " .
 
«اگر او ]پیامبر [را یارى ندهید، ]بدانید كه [خداوند او را هنگامى كه كافران آواره اش ساختند، یارى داد، آنگاه كه یكى از آن دو به هنگامى كه در غار بودند، به همراهش ]ابوبكر[ گفت: نگران مباش كه خدا با ماست. آنگاه خداوند آرامش خودش را بر او نازل كرد و به سپاهیانى كه نمى دیدشان، یارى داد.»
 
كوه ثور در میان چند خیابان، با نامهاى خیابان ثور، جاده طائف و جاده كدى قرار گرفته است. بیشتر مسیر كوه به سمت غار، به صورت پله كان براى مشتاقانِ صعود آماده شده است كه به طور طبیعى زمانى حدود 5/1 ساعت را براى رسیدن به غار طلب مى كند.
 
خود غار نیز دو مسیر ورودى و خروجى دارد كه به احتمال، مسیر اصلى آن سمت قبله آن بوده و مسیر پشتى آن، كه از آنجا وارد غار مى شوند، بعدها درست شده است. در محدوده داخلى آن هم چند نفر مى توانند بنشینند و دست كم دو تا سه نفر مى توانند نماز نشسته به جاى آورند. در نزدیكى غار ثور، غار كوچكترى نیز وجود دارد كه زیر سنگى است كه بمانند نوعى كاسه وارونه قرار گرفته است. فاكهى در قرن سوم هجرى، از محل غار به عنوان مسجد غار ثور یاد كرده است.